domingo, 28 de abril de 2013

Galván



De rapazote fun algunhas veces gañar o xornal, principalmente na vendima e no tempo de dar o sulfato. Os meus patróns habituais eran o tío Xildro do Corrillo e o señor Luís o Abeledo, descansen en paz os dous. Xa daquela, os nomes das paraxes dalgunhas das súas viñas tiñan para min un encanto especial: O Arrufado, O San Martiño, O Cortiñal, O Comillón, Mudes, As Costas…, supoño que por escoitalos menos cós das viñas da miña familia. Pero, entre todos os nomes, había un que chamaba a miña atención máis cós outros: era o de Galván, e non me preguntedes por que. Alí, en Galván, tiña unha viña o Abeledo. Era unha paraxe fermosa, entre A Barouta e San Clodio, a carón do Camiño Grande. Lembro ben a viña, en tres socalcos, e o pequeno regato que pasaba polo fondo. Ó lado do socalco de abaixo había un tarreo*, cun pozo e un pereiro. Era alí, á sombra do pereiro, onde almorzabamos, o señor Luís a súa tarteiriña de café con leite con sopas e eu o meu bocadillo. Almorzando, adoitaba contarme algunha das súas andanzas de mozo, normalmente relacionadas co fútbol, coa guerra ou coas mulleres. Pero a historia que eu sempre asocio con Galván é outra, a dun compañeiro de escola  moi traste, tanto que lle puxemos “O Demo” -alcume que lle cadraba e que pasou á súa descendencia: “Os Demiños”-. O tarreo de Galván era do avó do Demo, do señor Javier. Un día, neto e avó foron coller os peros do pereiro, que era bastante alto. Nesas, o avó díxolle ó Demo que lle tivese conta da escada, mentres el recollía a froita para un gheipo. Como o traballo se demoraba e o avó non era de moitas palabras, ó Demo déuselle por pensar… Unha pregunta comezou a repetirse de xeito obsesivo no seu maxín: que pasaría se lle quitase a escada ó avó? E tanto se repetiu a condenada pregunta que non puido evitar o experimento!... Cousas do Demo!

Entenderedes agora a miña debilidade por Galván.

Por desgraza, nas miñas pescudas documentais sobre a toponimia de San Clodio, a pesar do meu interese, nunca atopei rastro de Galván. Que o nome da paraxe non apareza nos detallados rexistros dos Tombos do Mosteiro de San Clodio, ou mesmo na documentación do Catastro de Ensenada, parece indicar que se trata dun nome relativamente moderno, pero tampouco descarto que sexa antigo. Vexamos.

Galván aínda soa a nome da onomástica cabaleiresca, coma Roldán, Tristán ou Esplandián. Porque, en efecto, Galván era o nome dun dos cabaleiros da Mesa Redonda, o  daquel lendario sobriño do Rei Arturo cuxas forzas medraban coa altura do sol,  o contrario do que me pasaba a min cando lle ía carrexar o sulfato ó Abeledo. Discútese sobre o significado do nome Galván, parece que do galés Gwalchmai en última instancia, e que podería significar ‘falcón branco’; pero non hai un acordo total nin sobre a orixe nin sobre o significado do nome. Outro enigma está na rápida incorporación do nome, desde o inglés Gawain, a outras linguas: Galvanus  na forma latinizada, Gauvain en antigo francés, Galván en castelán e galego, etc. En documento de Braga da primeira metade do século XII xa temos a un Galvam (e a un Rolam), pero logo, durante toda a Idade Media, apenas aparece: ningunha vez como nome, un par delas como alcume e cerca dunha ducia como apelido é todo o que atopo nos rexistros informatizados da diplomática medieval galega. Nunca debeu ser común o nome de Galván, nin en Galicia nin no resto da Península Ibérica. Incluso é probable que o Galván hispano non fose un nome persoal, senón un alcume, e pode que non tivese nada que ver co Galván cabaleiresco. Iso explicaría a súa abundancia relativa como apelido: en Galicia lévano arredor de 600 persoas, e máis de 12.000 en toda España. Que non apareza Galván entre os nomes das entidades de poboacións rexistradas en España simplemente apuntaría na mesma dirección, na de que Galván fose un alcume.  

Pero, de ser un alcume, que significaba? José Godoy Alcántara, no seu Ensayo Histórico Etimológico de los Apellidos Castellanos (1871), afirma que o apelido Galván viña de galvanus ‘recadador de impostos’, no b. latín, á súa vez de gabulum ‘gabela, renda’: non me parece moi crible. Corominas, pola súa banda, na voz galbana, «ant. ‘especie de guisante’, mod. ‘desidia, pereza’, origen incierto», tamén rexistra o catalán galbán 'nugallán' pero, prudente, apenas fala do nome persoal e do apelido. En galego, galbana e galván tamén significan ‘perezoso, nugallán’. Curiosamente, na toponimia galega o nome de Galván, descoñecido na toponimia dos núcleos habitados, aparece con certa frecuencia na das paraxes agrícolas, como a de San Clodio, aínda que rexistremos un Casgalván, tamén agrícola, en Moaña, que denota con claridade a antiga casa dun Galván. Pero en xeral son hortas, o mesmo cás diversas Galbana/Galbanas que se rexistran. Poderían mesturarse no topónimo nomes de propiedades de individuos alcumados ou apelidados Galván con terras cualificadas de Galbán ou de Galbana, onde se podería supoñer un significado semellante ó das terras con lentura (boas), pero tamén o contrario, o de terras nugallás para dar algo –lembro agora a Fonte da Nugalla na Aguada-. A maiores, a existencia do alcume Galván ‘nugallán’, tería dificultado a introducción do nome persoal. Pero non sei, o tema resulta moi complicado.

Dito todo isto, convén sinalar que parece indubidable a documentación no norte de Italia de nomes relacionados coas lendas artúricas xa a principios do século XII, entre eles Artusius e Galvanus, aínda que algúns autores, como Edmond Faral, dada a dificultade de que tales lendas chegaran por vía escrita en datas tan temperás, explican doutro xeito a orixe destes nomes: un xermánico Hartewic para Artusius e o cognome latino Galbanus para Galvanus. Pero tamén podería ser que os nomes tiveran chegado a Francia e a Italia coas lendas artúricas, pero por vía oral, cos primeiros cruzados, a finais do século XI. Algo semellante puido ter pasado en Galicia, pola vía das peregrinacións a Santiago. En consecuencia, tampouco desbotaría a posibilidade de que algúns dos primeiros Galván fosen xentes chegadas de fóra.

Antes de rematar, non me resisto a lembrar aquí ó quixotesco Caballero del Verde Gabán; un nome que, na miña opinión, semella un xogo de palabras que fai Cervantes co do famoso relato artúrico de Galván e o Cabaleiro Verde.

Ah! E, preguntarédesvos, que pasou co avó do Demo?  Por sorte, había pouco tempo que arrincaran as patacas no tarreo. O señor Javier aínda viviu bastantes anos: morreu de vello e cristianamente!

*tarreo: 'horta'

lunes, 22 de abril de 2013

Curmán


Fot. de minube.com

Non convén esquecerse das afeccións tradicionais, nin sequera pola crise, e entre as máis respectadas por este blog están as lexicais. A idea sobre que escribir esta semana apareceu onte, cando lía o meu capítulo diario do Quixote, outra afección tradicional miña. Estaba no capítulo XXXIX da segunda parte, aquel no que a condesa Trifaldi prosegue a súa memorable historia, xusto cando informa que  o xigante Malambruno (o de Clavileño) era “primo cormano de Maguncia”; observei, entón, que noutra lectura anterior subliñara a palabra cormano, polo que pensei que podía ser un bo momento para prestarlle a atención debida a este cormano. Sen dúbida, o meu subliñado debérase á sorpresa que me causara atopar o devandito vocábulo no texto de Cervantes; na miña ignorancia, pensaba que curmán ‘primo, primo carnal’ non tiña equivalencia en castelán. Sacoume do erro o propio Diccionario da Real Academia Española, que inclúe cormano e cohermano entre os arcaísmos da lingua castelá, pero cun campo semántico máis amplo có que agora lle damos en galego, que inclúe medio hermano e hermanastro, ademais de primo.

Resultan interesantes as etimoloxías de irmán e de curmán (irmau e curmau na miña fala). Hai que saber que irmán vén do latín germanus, por abreviación de frater germanus ‘irmán de pai e nai’. Era frater o que significaba irmán, pero dado o carácter máis xeral que tiña este substantivo  –tamén valía para amigo, aliado, amante, etc.-, o adxectivo germanus ‘verdadeiro, auténtico’ servía para diferenciar ós auténticos irmáns -os irmáns carnais- dos outros. Deste xeito, en idiomas como o francés (frère), o italiano (fratello) ou o romanés (frate) é frater  o que está detrás dos vocábulos equivalentes a irmán; mentres, na Península Ibérica trunfou germanus, que deu irmán, hermano, irmão ou germà. En todo caso, convén matizar que xa no latín clásico se atopan algúns exemplos de germanus, só e substantivado, como equivalente de frater.

No que respecta a curmán, a súa orixe está no latín congermanus, máis en concreto na variante cogermanus, ben documentada na Península Ibérica. En latín, congermanus significaba ‘estreitamente unido, unido fraternalmente’, pero non facía referencia á ningún parentesco en concreto. Ese significado  concreto parece que soamente se daría nos derivados dos romances ibéricos. Para entendelo, talvez sexa conveniente lembrar a etimoloxía de primo, abreviación do latín consobrinus primus ‘primo irmán’. Consobrinus (< con-sosr-inus), era derivado de soror ‘irmá’, e designou en principio ós descendentes de irmás, pero co tempo aplicouse a tódolos primos, incluídos os que non eran nin de irmás nin de primeiro grao, de aí o consobrinus primus, para diferenciar os primos primeiros ou carnais do resto. En galego e castelán, a diferenza do que pasou no francés (cousin) ou no catalán (cosí), outra vez trunfou a abreviación que non tiña que ver co vínculo familiar, é dicir, primo (<primus ‘primeiro, principal’), que sería aplicada non só os primeiros primos senón tamén ós de graos sucesivos. Vaiamos agora co curmán propiamente dito. Hai que sinalar que na documentación medieval hispana o latín congermanus e, máis tarde, as distintas variantes medievais de curmán, ou do equivalente castelán cormano, non sempre se refiren ó mesmo grao de parentesco, pero tampouco iso é exclusivo deste vocábulo nin destas linguas, alomenos no que respecta a este tipo de léxico: en latín, por exemplo, nepos designaba tanto ós netos coma ós sobriños; tamén resulta ben coñecido como a ausencia dunha palabra específica para designar ós primos en hebreo e en arameo, mantén viva a polémica sobre se Xesús tivo ou non irmáns. Esta ambigüidade tan común ten conducido a multitude de problemas no estudo das xenealoxías, todos moi intricados e de difícil solución. No que nos ocupa, a miña opinión é que curmán e cormano designaban nun principio ós medios irmáns. Nese senso, non deixaría de ter a súa importancia que no Diccionario de Autoridades (1726-1739), o primeiro editado pola Real Academia Española, cormano sexa ‘el hermano que no es hijo de una misma madre o de un mismo padre… comunmente se llama medio hermano.’, e engade: «No tiene uso sino en el Reino de Galicia», sen que nel se faga referencia algunha ós primos. Non obstante, é obvio que na Idade Media utilizouse curmán con outros significados de parentesco: «assy eram curmãos, fillos de primos», lemos, por exemplo, na traducción galega da Crónica Xeral (1295-1312). Por esa mesma época documéntanse amplamente, sobre todo en castelán,  os primos curmáns (primos cormanos), co significado específico de primos carnais ou primos hermanos, expresión principal en castelán, pero posterior a primos cormanos. Quédame a dúbida, difícil de resolver, de se o primo galego ou o castelán, son abreviación do latín consobrinus primus, tal como se pensa, ou de cogermanus primus, pois resulta evidente o paralelismo entre as dúas. Resulta interesante saber que Prudencio de Sandoval na súa edición de 1600 das Crónicas Medievais de Sampiro, de Sebastián e de Paio, substituíu os consobrinum orixinais por congermanum ou cogermanum

En conclusión, paréceme que o tema non está cerrado. Mentres o galego falante pode usar primo ou curmán segundo guste, o investigador dos textos medievais debería ter coidado cos curmáns. Talvez nalgúns casos o vocábulo non se refira a primos, senón a medios irmáns. Nunca me cansarei de repetir aquelo que apuntaba Marc Bloch: unha palabra é moito máis importante polo seu significado en cada época ca pola súa etimoloxía.

sábado, 13 de abril de 2013

Queridos amigos: hai amigos?



Words mean different things to different people
Stephen King (The Body)

Conta Luciano de Samosata (125-181) nos seus Diálogos a historia  dun home corintio de nome Eudámidas que morrera novo e pobre. Deixara unha filla casadeira, unha nai anciá e  dous amigos ricos, Carixeno e Areteo. No seu testamento estipulara: «Déixolle a Areteo o coidado de alimentar a miña nai e de sostela na súa vellez. A Carixeno encoméndolle o casamento da miña filla, e que a dote o mellor que poida. No caso de que un dos dous faleza, quédalle a súa parte ó que sobreviva.». Como cabía supoñer, os que souberon do testamento de Eudámidas ríronse del, pero os dous amigos recibiron a encomenda, e cumprírona, con singular contento. Montaigne (1533-1592), que lera a Luciano, recupera nos Ensaios esta historia, e válelle para concluír que a verdadeira amistade é sumamente rara no mundo; por iso lle dá a razón a Menandro, quen consideraba ditoso a todo aquel que atopase, aínda que só fora, a sombra dun amigo. Pola contra, na opinión de Montaigne, ó que de xeito ordinario chamamos amigos e amistades non son máis ca unións e familiaridades trabadas por causa dalgún interese. E conclúe lapidario: «O mes amis, il n'y a nul amy!» (Oh, meus amigos, non hai amigos!), frase atribuída en orixe a Aristóteles, pero que quizais non fose tan categórica como Montaigne a interpreta; tal vez un  «quen ten moitos amigos, non ten ningún amigo!», sería máis axeitado.

Si, entre os filósofos, empeñados desde a antigüidade en definir a amistade, é común afirmar a rareza da verdadeira, pero tamén constatar a súa necesidade para os homes. Sócrates «prefiriría un amigo a tódolos tesouros de Darío»; Aristóteles considerábaa como «o máis necesario para a vida»; Cicerón, no célebre Tratado sobre a amizade, escribe  que  «non hai nada tan axeitado á natureza»; Montaigne que  «é o máximo estremo de perfección nas relacións que ligan ós humanos»; Kant que «todo home cabal trata de facerse digno de ter un amigo»... En conclusión: os homes teñen ansia de amistade! Pero esa mesma natureza humana, sempre contradictoria, parece tender a maltratala, o que explicaría a súa rareza. Cervantes, no Quixote,  pon como exemplo de amistade firme non a de don Quixote e Sancho, como cabería esperar, senón a que existía entre as súas bestas, entre Rocinante e o ruzo de Sancho; e faino de xeito consciente: «para confusión de los hombres, que tan mal saben guardarse amistad los unos a los otros». E tamén habería que darlle a razón a Maquiavelo cando  advirte que os homes, en xeral, «son ingratos, volubles, simuladores, covardes diante do perigo e ávidos de riqueza. Mentres lle fas ben, son completamente teus: ofrécenche o seu sangue, os seus bens, a súa vida e os seus fillos… pero cando a necesidade se presenta danche as costas.». Na realidade, nada que non souberamos: a amistade é un cisne negro. «O amigo seguro soamente se coñece na situación insegura», dicía o verso de Eurípides; pero, de cantos temos noticia que pasaran esa proba na historia?...  Si, hai tempo que reflexiono sobre a amistade, máis canto máis solitario me volvo. Entendo a Nietzsche, aquel xigante solitario, cando consideraba irremediable o pago da peaxe da soidade para todo home que quixese ser tal; pero iso non lle evitaba un fondo sufrimento, como deixan percibir algunhas das súas cartas: «Un aínda ve, e fala por non calar, e para non calar escribe. Pero … a verdade escoitase ben, e di así: amigo Nietzsche, estás só, totalmente só»; «a miña saúde, en verdade, é normal; pero a miña alma continúa tan vulnerable coma sempre, e sinte ansia de bos amigos… Procúrame un pequeno círculo de persoas que queiran oírme e entenderme, e terasme san». Agora ben, os filósofos sempre falan da amizade ideal, desa unión de dúas persoas a través do amor recíproco e do respecto -segundo a definición de Kant, unha das que máis acordo concita-, e que se constituiría, segundo a coñecida síntese de Laín Entralgo, pola sucesión de actos de benevolencia, beneficencia e confidencia entre os amigos, sendo os de confidencia os máis característicos da amistade. Pero esas esixencias definitorias conducen a que soamente os adultos poderían aspirar á amistade. Para Cicerón, por exemplo, «a amizade non pode ser sólida senón na madurez da idade e na do espírito», e pouco ou nada se ten mudado nesa apreciación filosófica.

Á vista de todo iso, téñome preguntado eu moitas veces: Pero, que hai dos amigos da infancia, dos da adolescencia, dos da xuventude? Está claro que para os filósofos case nada. Serían amistades imperfectas, de colegas, de camaradas, de pandillas,… pero non de verdadeiros amigos. Non obstante, preguntádelle a calquera polos amigos máis queridos, por aqueles dos que nunca se esqueceu, e veredes como case sempre aparecen os da infancia, os da adolescencia e os da xuventude. Para a maioría dos mortais, en contra do que os filósofos establecen, son as amistades entre adultos as que adoitan atoparse na categoría das imperfectas!

Hai unhas semanas, un día calquera, sentado diante do televisor, comecei a ver unha película totalmente descoñecida para min: Cuenta conmigo (Stand by me) de Rob Reiner (1986). Neses momentos non podía imaxinar que nela ía atopar a maioría das claves sobre a amizade que me interesaban, as mesmas que non atopara nas lecturas filosóficas. Na realidade, esas claves viñan dun libro; porque a película está baseada nunha novela curta de Stephen King: The Body (1982). A novela, en síntese, conta a aventura que corren catro rapaces de 12 anos nos últimos días das vacacións de verán, do verán previo ó seu primeiro curso no instituto. Un suceso está na raíz da aventura: un rapaz coma eles dunha vila próxima desaparece, e os veciños e a policía de toda a contorna andan na súa procura; os protagonistas da historia descobren que, na realidade, o desaparecido xa está morto, que morreu atropelado polo tren e que o seu cadáver permanece próximo á vía nun lugar determinado. Deciden, entón, facer unha viaxe ata o lugar onde se atoparía o corpo, para así contemplar por primeira vez un morto. O relato escríbeo un dos catro amigos cando xa ten trinta e tantos anos, ten fillos nenos e é escritor. É fácil deducir que ese escritor ten moito de Stephen King. Podo dicir que é un dos relatos máis fermosos que levo lido sobre a amizade na adolescencia, e que a película non lle desmerece en nada. Ademais, está cheo de intelixentes reflexións sobre outras cousas, por exemplo sobre a narración, o narrador e a propia literatura. Hai fragmentos tan maxistrais coma  inesquecibles, coma aquel no que o narrador observa: «os amigos entran e saen das nosas vidas coma os camareiros nun bar»; xúrovos que nese momento parei de ler, para ver con total claridade aquelas portas de batentes, tan típicas nos bares de antano –inesquecibles as da película As vacacións de Mr. Hulot de Tatí-, que se abrían e se cerraban co seu característico ¡clac! ¡clac!; e así estiven un tempo, observando como entraban e saían os amigos da miña vida, e constatando, con pena, como, desde hai algún tempo, xa saían máis dos que entraban! Pero, sen dúbida, o momento culminante do relato, para min –e para o director do filme, que o desprazou desde a metade da novela ata  o final da película-, é aquel no que o escritor teclea no seu ordenador: 

I never had any friends later like the ones I had when I was 12.
 Jesus, does anyone?
“Nunca volvín a ter amigos coma os que tiven ós doce anos!
 Pero, meu Deus, alguén os volveu ter?”

Queridos amigos: hai amigos? Non o sei, tal vez tivese razón Nietzsche cando berraba: «Hai camaradería. Ogallá un día haxa amistade!». Non, non sei se hai amigos. Pero dunha cousa estou seguro: de que os houbo!... E, se un non se conforma con iso? Pois, que viva coma se os houbera!

Ah! O título da película, Stand by me, repite o do tema principal da película, a famosa e fermosísima canción de Ben E. King, do ano 1961, máis ou menos coetánea coa historia que conta The Body.

When de night has come
and the land is dark
and the Moon is the only light we see
...

sábado, 6 de abril de 2013

Unha viaxe virtual



Rematou a Semana Santa, a máis chuviosa dos últimos anos. Sae moito a xente a camiñar neste tempo de principios da primavera. Desde o meu balcón diviso o paseo á beira do Arenteiro, aquí no Carballiño, e podo asegurar que non hai época na que estea tan concorrido. Pero este ano o tempo non valeu nin para iso; descontados algúns pescadores que, armados de chuvasqueiros e paraugas desafiaban as inclemencias do tempo, foron poucos os camiñantes que contei, comparado con outros anos. Non; o tempo, para os que non somos amigos de abandonar a Terra nin en vacacións, soamente valeu para quedar na casa. Pero tampouco iso debe causar sorpresa ou incomodo nos galegos, afeitos como estamos ó mal tempo, que sabemos que hai multitude de cousas agradables que se poden facer na casa. Entre elas, as viaxes virtuais, polo espazo ou polo tempo. Antano, para realizar tales viaxes había que tirar do maxín ou dos libros, pero hoxe tamén se pode viaxar co ordenador. Coido que este último medio, en canto a sensacións, non resulta comparable ós dous primeiros, pero tampouco está mal, e ademais permite viaxar a sitios difíciles de imaxinar. Por exemplo ó Catastro (de rústica e de urbana). Esa foi a singular viaxe que realicei esta Semana Santa. Non podo dicir que fose unha viaxe divertida ou relaxante. Na realidade, a maioría das viaxes cansan e estresan –por iso viaxo tan pouco-, pero nunca negarei que viaxando se aprende moito! Neste senso, a viaxe pola oficina virtual do Catastro, aínda que descorazonadora, resultou moi formativa.

Para comezar, preguntarédesvos como se me ocorreu viaxar por ese país tan kafkiano. A verdade é que nunca pensara en tal viaxe.  A idea apareceu de repente, e a culpa tívoa o recibo: o do IBI da miña casa. Cando colocaba unhas facturas da luz no arquivador correspondente, pasando recibos, detívenme nese, no do IBI. Tal vez chamou a miña atención que o seu importe varíe de xeito inversamente proporcional ó valor do ben gravado: canto menos valen as casas, máis pagamos! Quixen saber entón se seguía vivindo nese Estado de Dereito que tanto din defender os políticos, o que ten como piar fundamental a Constitución Española, a que estipula que todos os españois son iguais diante da lei (art. 14). Trataba de ver como, neste tempo de dificultades, todos os meus veciños estaban obrigados, de xeito xusto e solidario, ós mesmos esforzos fiscais ca min. Así comezou a viaxe. Agora digo: en mala hora se me ocorrera tal cousa!!! O primeiro que comprobei –renégote demo!- foi que na zona na que vivo, de casas unifamiliares principalmente, só arredor do 40% dos propietarios pagamos o estipulado (digamos que entre uns 300 e uns 500 euros por veciño e ano, que tampouco é moco de pavo!). O resto dos propietarios –de casas semellantes ás nosas- non pagan case nada (digamos que uns 20 euros ó ano!). Que, como pode ser iso? Moi sinxelo, as súas propiedades figuran como solo urbano non edificado (!). Pero, son casas de noutronte? Non, eu fun dos últimos en chegar e levo vivindo aquí máis de cinco anos! Ben, será unha excepción, pensei!

Dada a miña condición de home de ciencias, decidín comprobar esa hipotética excepción, máis ca nada para quedar tranquilo! Nunca tal cousa fixera!... Nese momento, tiña diante de min un edificio grande, agora pechado, onde houbo un hotel e logo unha barra americana, que coñecía ben…  Quixen ver como estaba! Na virtualidade catastral observei o rectángulo da construcción, pero, ¡sorpresa!, comprobei que tamén figuraba como solo urbano non edificado, a pesar de que a casa ten máis de 20 anos de antigüidade e uns 500 metros cadrados de superficie construída por planta! Conclusión: esa construcción (que tería que pagar máis de 1000 euros ó ano, tirando polo baixo) nunca pagara o IBI, nin sequera cando tiña actividade e tódolos servicios do concello (auga, luz, alcantarillado, recollida de lixo, etc.). Bastante cabreado xa, continuei a miña viaxe por outros edificios singulares da vila: hoteis en activo, algúns máis grandes có que estaba pechado; grandes naves onde hai industrias; outras onde hai concesionarios de coches; logo pasei ós chalés, ás casiñas de fin de semana no medio de leiras rústicas, etc. etc. Sabedes o que descubrín en non poucas ocasións? O mesmo de antes, que moitos propietarios non pagan nin un só euro polos seus inmobles!!! Canto importa este fraude no Carballiño? Non o sei, habería que facer un estudo polo miúdo, pero non me estrañaría que o concello deixase de ingresar entre un cuarto e medio millón de euros ó ano por este concepto!!! Tampouco parece moco de pavo!!!

Algunha vez teño escrito sobre a importancia do fraude fiscal en España. Normalmente pensamos no IVA, no fraude á Seguridade Social, etc. etc., pero escápasenos esta imperdonable inxustiza do IBI -polo seu carácter local, por discriminar entre veciños, etc.- que cobran os concellos. Como é posible que un traballador, probablemente parado, ou un xubilado cunha pensión mínima pague máis de 100 euros ó ano de IBI por un humilde piso ou por unha humilde casa de aldea, mentres propietarios de magníficos chalés, de grandes naves, de hoteis, etc. etc. non pagan nada? Este é o Estado de Dereito que hai que defender? Que veña Deus e o vexa!

Certo que hai concellos nos que o Catastro está ó día! Pero, tampouco creo que O Carballiño sexa excepción única! E neste concello hoxe goberna o PP, pero gobernou durante anos o PSOE e o BNG. Sería que ninguén se daba conta disto???  Ja,  Ja,  Ja!!!

Non, o mal do País, contados e queridos amigos, non se reduce ás institucións máis importantes e ós políticos que as gobernan, como nos compracemos en pensar. Non, o mal é sistémico e chega ós lugares máis pequenos e insospeitados! Que todos non somos culpables de tal estado de cousas resulta evidente. Pero a maioría, dun ou doutro xeito, somos cómplices! Sobre todo por calar! Maioría silenciosa, din algúns!.. Maioría de conveniencias, digo eu!

Hoxe é luns de Pascua, festa da Virxe de Areas en Esposende. Non parou de chover! Hai poucos paseantes polas beiras do Arenteiro. O tempo non anima. Conténtome con saber que fará bo na Santa Cruz! Porque xa se sabe: se chove en Areas…  En fin, aínda sendo pésimo, menos mal que nos queda o tempo!

O Carballiño 1 de  abril  do 2013